Κυριακή περιμένετε να φορτωθούν τα Windows 95 και πρωί, ανάψτε τον υπολογιστή σας, τηλεφωνήστε στο γραφείο σας. Εκεί, υπάρχει πάντα κάποιος που θα σας απαντήσει και θα σας ανταποδώσει το τηλεφώνημα. Το όνομά του Windows NT. Το μόντεμ σας σβήνει αυτόματα, περιμένοντας αυτό το τηλεφώνημα. Εσείς περιμένετε. Μόλις ολοκληρωθεί η σύνδεση, μέσω του Internet Explorer επισκέπτεστε τις σελίδες που σας ενδιαφ έρουν, ενημερώνεστε για τα τελευταία νέα ή/και προϊόντα και διαβάζετε το ηλεκτρονικό σας ταχυδρομείο. Κατόπιν βάζετε σε τάξη τα ηλεκτρονικά σας έγγραφα και τα λογιστικά φύλλα που βρίσκονται στον υπολογιστή του γραφείου σας, τυπώνετε το νέο τιμοκατάλογο στον έγχρωμο εκτυπωτή του γραφείου σας και κλείνετε τη σύνδεση. Τη Δευτέρα είστε προετοιμασμένοι για την εβδομάδα που έρχεται. Δεν είναι απόσπασμα από έργο επιστημονικής φαντασίας. Πρόκειται για έναν τρόπο εργασίας που σιγά-σιγά υιοθετούν πολλές εταιρείες σήμερα. Χρειάζεστε ένα μόντεμ και πρόσβαση στο Internet. Με το Inte rnet έχετε τη δυνατότητα να συνδεθείτε με οποιοδήποτε σημείο της γης. Μπορείτε να ενημερωθείτε για όλα τα θέματα που σας απασχολούν, να εντοπίσετε προϊόντα που σας ενδιαφέρουν και να τα παραγγείλετε ακόμα, δίνοντας απλώς τον αριθμό της πιστωτικής σας κάρτας. Είναι σαν να έχετε στην οθόνη σας ένα τεράστιο πολυκατάστημα. Αρκεί να μη σπαταλάτε άσκοπα το χρόνο σας χαζεύοντας τις βιτρίνες και τα ράφια, τις διευθύνσεις δηλαδή και τις ηλεκτρονικές σελίδες του Internet.

Απαραίτητα εφόδια. Απαιτούνται: ένας υπολογιστής εφοδιασμένος με ένα μόντεμ, ένα σύγχρονο λειτουργικό σύστημα και σύνδεση με την εταιρεία παροχής υπηρεσιών Internet της επιλογής σας. Δεδομένου ότι το Internet είναι ένα πραγματικά ανοικτό δίκτυο, δεν περιορίζεται από λειτουργικά συστήματα και τα συναφή. Μπορείτε να χρησιμοποιείτε τα απλά 16μπιτα Windows, τα Windows 95, τα ΝΤ ή το OS/2. Προτείνουμε να επιλέξετε μεταξύ Windows 95 και NT, αν σκοπεύετε να αναβαθμίσετε τον υπολογιστή σας. Τα Windows ΝΤ προσφέρουν πρόσθετα λειτουργικά χαρακτηριστικά,

όπως το FTP Server (για "έξυπνες" συνδέσεις), αλλά η εγκατάσταση και η συντήρησή τους είναι κάπως πολύπλοκη, ενώ πρέπει να ληφθούν υπόψη το αυστηρά αγγλόφωνο περιβάλλον και τα μικροπροβληματάκια στην υποστήριξη των ελληνικών. H Tράπεζα Πληροφοριών του TEE θα αναλάβει να σας στείλει - και σε ορισμένες περιπτώσεις να εγκαταστήσει στον υπολογιστή σας - το απαραίτητο λογισμικό.

Το OS/2 Warp προσφέρει πληθώρα από βοηθητικά προγράμματα, όπως τα Web Explorer, Finger, Whois, Mail-2 κλπ., ενδείκνυται όμως μόνο αν χρησιμοποιήσετε την IBM για τη σύνδεσή σας με το Internet. Ο ελάχιστος εξοπλισμός είναι ηλεκτρονικός υπολογιστής τύπου τουλάχιστον PC 80386, μνήμη RAM τουλάχιστον 8 ΜΒ, διαθέσιμο χώρο στο σκληρό δίσκο του Η/Υ τουλάχιστον 18 ΜΒ, οθόνη τύπου VGA, modem το οποίο υποστηρίζει εντολές Hayes (συνίσταται εξωτερικό Modem με ταχύτητα μεταφοράς δεδομένων 14.400 bps ή ταχύτερο λειτουργικό Σύστημα ηλεκτρονικού υπολογιστή MS - DOS, περιβάλλον λειτουργίας Microsoft Windows έκδοσης 3.1, 3.11, ή Windows 95 και προγράμματα πρόσβασης dialer, web browser κλπ.

Το μόντεμ. Συσκευή που επιτρέπει την επικοινωνία δύο υπολογιστών, μέσα από μια απλή τηλεφωνική γραμμή. Διατίθεται είτε ως κάρτα που τοποθετείται στο εσωτερικό της κεντρικής μονάδας του υπολογιστή ή ως εξωτερική αυτόνομη συσκευή. Προτείνουμε το εξωτερικό μόντεμ, αν και είναι πιο ακριβό, για τους εξής λόγους: πρώτον, μπορείτε να το μεταφέρετε πολύ εύκολα σε έναν άλλο υπολογιστή, χω ρίς να χρειαστεί να "μαστορέψετε" τον δικό σας. Δεύτερον, θα έχετε δίπλα σας όλους τους διακόπτες και θα μπορείτε να σβήνετε και να ανάβετε εύκολα το μόντεμ, χωρίς να πειράξετε τον υπολογιστή σας, αν παρουσιάζει προβλήματα ή "κολλήματα" η γραμμή. Σε περίπτωση νέας αγοράς προτιμήστε υψηλή ταχύτητα, πάντως όχι κάτω από τα 14.400 bps. Τι σημαίνει πρακτικά το 14.400 bps; Το μόντεμ σας θα στέλνει (ή θα λαμβάνει) 14.400 bits ανά δευτερόλεπτο (bps), πράγμα που σημαίνει περίπου 1.800 χαρακτήρες το δευτερόλεπτο. Στέλνει δηλαδή ένα πυκνογραμμένο κείμενο των δέκα σελίδων σε 2 λεπτά. Στην αρχή θα φαντάζει ταχύτατο, μην ξεχνάτε όμως ότι το Internet είναι γεμάτο εικόνες και γραφικά και χωρίς γρήγορο μόντεμ δεν θα μπορέσετε να το απολαύσετε. Αν η τσέπη σας το αντέχει, συνιστούμε ανεπιφύλακτα τα 28.800 b ps. Hδη έκαναν την εμφάνισή τους τα πρώτα μόντεμ στα 33.600, ταχύτητα όμως που υποστηρίζεται από την Tράπεζα Πληροφοριών του TEE. Τα περισσότερα μόντεμ συνοδεύονται από ένα μπόνους, ένα πρόσθετο πρό γραμμα που παρέχει τη δυνατότητα αποστολής και λήψης fax. Η δυνατότητα αυτή δεν έχει σχέση φυσικά με το Internet, αλλά μπορεί να σας εξυπηρετήσει και να σας προσφέρει μια συμφέρουσα λύση. Είναι ίσως ένα ακόμα ερέθισμα για να αποτολμήσετε το άλμα στο παγκόσμιο δίκτυο. Πιστέψτε μας, δεν θα το μετανιώσετε.

Προσφερόμενες υπηρεσίες. Η σύνδεση με το Internet προσφέρει πληθώρα από υπηρεσίες. Τις περισσότερες τις έχετε ακούσει, όπως το World Wide Web (WWW), το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, το Telnet. Aλλες πάλι μπορεί να τις έχετε χρησιμοποιήσει χωρίς να το ξέρετε, όπως το FTP και το Gopher.

WWW. Συντομογραφία της πιο γνωστής υπηρεσίας στο Internet, του World Wide Web(Παγκόσμιος ιστός) ή Web όπως έχει επικρατήσει να λέγεται.

Το βρίσκουμε ως πρώτο συνθετικό των διευθύνσεων, όπως, για παράδειγμ X, www. microsοft.com (η διεύθυνση της Microsoft), καθώς κάθε εταιρεία με παρουσία στο Internet προσφέρει τουλάχιστον αυτήν την υπηρεσία. Το WWW είναι σύστημα υπερκειμένου, που περιλαμβάνει κείμενα, συνδέσεις με άλλα κείμενα, αρχεία, εικόνες, ήχο και ό,τι άλλο μπορείτε να φανταστείτε.

Αυτό είναι και το πιο ισχυρό σημείο της συγκεκριμένης υπηρεσίας: δεν περιορίζει τον χρήστη σε ορισμένο τύπο στοιχείων, όπως συμβαίνει με τις υπόλοιπες υπηρεσίες. Στηρίζεται στο πρωτόκολλο HTTP, Hypertext Transfer Protocol, σήμερα στην έκδοση 1.1, και φυσικά βρίσκεται υπό συνεχή αναβάθμιση, όπως άλλωστε ολόκληρο το Internet. Η επικοινωνία βασίζεται στο πρωτόκολλο TCP/IP και αποτελεί παράδειγμα συνομιλίας πελάτη-διακομιστή ( client-server). Το αιτόν πρόγραμμα (πελάτης) συνδέεται πρώτα με το πρόγραμμα απόκρισης (διακομιστής), στέλνει την αίτησή του και περιμένει την απάντηση. Μόλις φθάσει η απάντηση, η επικοινωνία κλείνει. Αυτό επαναλαμβάνεται πολλές φορές, όσο διάστημα προβάλλεται μια σελίδα στην οθόνη, σε αντίθεση με το FTP, που διατηρεί ανοικτή γραμμή καθ όλη τη διάρκεια της σύνδεσης. Αυτός ακριβώς ο τρόπος επικοινωνίας του http εξηγεί και τα πολλαπλά μηνύματα που πιθανόν να βλέπετε στην τελευταία γραμ μή του Netscape Naviga-tor και του Internet Explorer (contacting host ...), ενώ προσπαθεί να εμφανίσει μία σελίδα του Web.

Η HTML - Hypertext Markup Language - είναι η γλώσσα συγγραφής εγγράφων WWW, τα οποία μοιάζουν με τα κανονικά έγγραφα, αλλά περιέχουν πολλές

και δυσνόητες ορισμένες φορές εντολές μορφοποίησης. Οι σελίδες αυτέ ς βρίσκονται στον υπολογιστή της εταιρείας με παρουσία στο Internet, σε συγκεκριμένη διεύθυνση. Oταν λοιπόν δίνετε τη διεύθυνση "http:// www. microsoft. com", το Netscape

Navigator, όπως και κάθε άλλο πρόγραμμα πλοήγησης, "ζητάει" την πρώτη σελίδα της Microsoft μέσω της υπηρεσίας WWW και, φυσικά, του πρωτοκόλλου http, το οποίο μπορεί κανείς να παραλείψει από τις διευθύνσεις στα σύγχρονα προγράμματα πλοήγησης. Κάθε παρουσία στο Internet που υποστηρίζει την υπηρεσία WWW ονομάζεται Web site. Το Web, βασισμένο στη συνδεσιμότητα του Internet, προσφέρει στο χρήστη ένα ευέλικτο και ταυτόχρονα ισχυρό κέλυφος εργασίας, ενώνοντας σχεδόν όλες τις υπηρεσίες κάτω από μία στέγη. Το πρόγραμμα πλοήγησης μπορεί να αντλήσει στοιχεία από τις σελίδες του Web, να διαβάσει τις σελίδες του Gopher και να μεταφέρει αρχεία μέσω του FTP, μέσα από την ίδια οθόνη.

FTP. Συντομογραφία του File Transfer Protocol. Πρόκειται για ένα πρωτόκολλο μεταφοράς αρχείων, με το οποίο διακινούμε αρχεία μέσα στο

Internet. Με το FTP μπορείτε να συνδεθείτε με έναν απομακρυσμένο υπολογισ τή, να ξεφυλλίσετε τα περιεχόμενα του σκληρού του δίσκου και να μεταφέρετε από αυτόν αρχεία. Το FTP δεν ακολουθεί την αρχιτεκτονική του http. Η σύνδεση δύο υπολογιστών παραμένει ανοικτή καθ όλη τη διάρκεια της ανταλλαγής δεδομένων. Το FTP ενεργοποιείται ως μεμονωμένη

υπηρεσία, από τη γραμμή εντολών των Windows 95 και NT, αλλά και μέσα από το ίδιο το πρόγραμμα πλοήγησης, όπου αρκεί να επιλέξε κανείς τη συγκεκριμένη υπηρεσία. Κάθε παρουσία στο Internet που υποστηρίζει την υπηρεσία FTP ονομάζεται FTP site. Δίνοντας στο πλαίσιο της διεύθυνσης του Internet Explorer "ftp://www.tee.gr", βλέπετε τον κατάλογο με τα προγράμματα που μπορείτε να μεταφέρετε από τη διεύθυνση του ΤΕΕ. Η πλοήγηση γίνεται πάντα υπό μορφή υπερκειμένου, με επιλογή των υπογραμμισμένων λέξεων που "κρύβουν" πληροφορίες. Στο ίδιο FTP site μπορείτε να συνδεθείτε από τη γραμμή εντολών των Windows 95 και NT, αλλά και από τα απλά 16μπιτα Windows, αρκεί να φορτώσετε το πρωτόκολλο TCP/IP, που μπορείτε να το βρείτε στο CD των Windows NT. Η γραμμή εντολών σάς προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία, καθώς έχετε στη διάθεσή σας όλες τις εντολές του FTP, όπως DIR, CD, PWD, GET, χωρίς φυσικά το γραφικό περιβάλλον. H είσοδος στο χώρο που επιτρέπει το κάθε FTP site γίνεται συνήθως με το "anonymous" ως όνομα του χρήστη και χωρίς κωδικό πρόσβασης. Αν μπερδευτείτε, δώστε στη γραμμή εντολών του FTP το "?" και πατήστε "enter", για να εμφανιστούν οι εντολές.

Gopher. Από τις πρώτες υπηρεσίες του Internet. Στηρίζεται στην ιεραρχική δομή αρχείων και στην εμφάνισή τους υπό μορφή κειμένου (κάτι σαν το file manager των windows). Η πλοήγηση γίνεται μέσα από την ιεραρχική δομή, με κλικ σε κάποια από τις επιλογές που παρουσιάζονται. Το πλεονέκτημα της υπηρεσίας Gopher είναι η γρήγορη πρόσβαση, καθώς μεταφέρεται μόνο κείμενο, χωρίς εικόνες και πολυμέσα. Δημιουργήθηκε το 1991 από το Πανεπιστήμιο της Minnesota, με σκοπό να εξυπηρετήσει τη διανομή εγγράφων. Σήμερα, αρκετά πανεπιστήμια και βιβλιοθήκες εξακολουθούν να προσφέρουν την Gopher ως μοναδική υπηρεσία ανευρεσης πληροφοριών. Αυτές οι τρεις υπηρεσίες είναι οι πιο διαδεδομένες, με πρώτη στις προτιμήσεις των χρηστών την WWW. Οι περισσότεροι διακομιστές του Internet (Internet Servers), άλλωστε, παρέχουν και τις τρεις αυτές υπηρεσίες, όπως το IIS της Microsoft και το FastTrack της Netscape, αντιμετωπίζοντας το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ως ξεχωριστή υπηρεσία.

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail). To ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail) είναι ίσως η μεγαλύτερη καινοτομία που εισήγαγε το Internet στον τρόπο

εργασίας, καθώς συμβάλλει στην άμεση πληροφόρηση. Οι χρήστες μπορούν να ανταλλάσσουν μηνύματα, επιστολές, έγγραφα κλπ. Τα σύγχρονα προγράμματα πλοήγησης το έχουν ενσωματωμένο στις λειτουργίες του πακέτου. Υπάρχουν όμως και αυτόνομα προγράμματα, όπως το Eudora και το Pegasus. Η λειτουργία του είναι απλή και στηρίζεται

στο πρωτόκολλο SMTP (Simple Mail Transfer Protocol). Κάθε ηλεκτρονικό γράμμα πρέπει να έχει έναν αποστολέα και τουλάχιστον έναν παραλήπτη. Μόλις τελειώσετε το γράμμα σας, με Send συνήθως, το πρόγραμμα το στέλνει στο διακομιστή SMTP που του έχετε δηλώσει (Outgoing SMPT Server). Στη συνέχεια δρομολογείται προς τον παραλήπτη, ακολουθώντας όλη τη διαδικασία μέσα από τη ραχοκοκαλιά και τις πύλες του Internet, που έχουμε ήδη περιγράψει. Η λήψη μιας επιστολής γίνεται με επίσης απλό τρόπο. Το πρόγραμμα ελέγχει τον διακομιστή SMTP που του έχετε δηλώσει (Incoming SMPT Server) για το αν υπάρχουν νέες επιστολές και, αν υπάρχουν, τις μεταφέρει στο σκληρό δίσκο. Επειδή είναι δυνατόν να χρησιμοποιούν τον ίδιο διακομιστή πολλοί χρήστες, στο Internet χρησιμοποιείται η έννοια του ταχυδρομικού γραφείου, περισσότερο γνωστού ως Post Office (POP - Post Office Protocol). Στις ρυθμίσεις του προγράμματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μπορείτε να δηλώσετε την επιθυμητή συχνότητα ελέγχου για νέες επιστολές αυτόματης διαγραφής και ανανέωσης της περιοχής αποθήκευσης. Τα γράμματα στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο αποτελούνται μόνο από κείμενα. Ευτυχώς για μας, υποστηρίζεται ο πλήρης κώδικας ASCII (8-bit), αν και στα πρώτα βήματα του Internet υπήρχε ο περιορισμός των πρώτων 127 χαρακτήρων. Γι αυτό, μη σας ξενίζει το ότι βλέπετε να ανταλλάσσονται μηνύματα του τύπου "sou grafo si mera ". Είναι μια συνήθεια και ίσως μια αίσθηση σιγουριάς ότι το πρόγραμμα του παραλήπτη θα μπορέσει να διαβάσει το μήνυμα. Μπορείτε όμως να επισυνάψετε στο γράμμα και κάθε είδους αρχεία, όπως ένα αρχείο κειμένου σε Word, φύλλα εργασίας, εικόνες ή αρχεία με στοιχεία. Με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μπορείτε να επικοινωνήσετε άμεσα, χωρίς καθυστερήσεις, να κλείσετε εύκολα μια συνάντηση ή να παραγγείλετε προϊόντα. Προσοχή, όμως! Η αποστολή ενός ηλεκτρονικού γράμματος δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αποδεικτικό στοιχείο, όπως δηλαδή το fax. Ο λόγος πηγάζει από την "αταξία" και τα μεγάλα δρομολόγια που ακολουθούνται στο Internet, χωρίς να είναι σίγουρο ότι το μήνυμα θα φτάσει στον προορισμό του, καθώς μάλιστα μεσολαβούν πολλοί και διαφορετικοί φορείς. Το ηλεκτρονικό ταχ ,δρομείο παρέχεται συνήθως από τις εταιρείες παροχής σύνδεσης με το Internet ως πρόσθετη υπηρεσία και συνοδεύεται από ιδιαίτερο κωδικό.

Finger. Το πρωτόκολλο Finger προσφέρει μόνο τη δυνατότητα αναγνώρισης και παροχής πρόσθετων πληροφοριών για συγκεκριμένους χρήστες που έχουν πρόσβαση στο Internet - πλήρη διεύθυνση, όνομα και τηλέφω $ο. Οι πληροφορίες, που "βλέπει" το Finger, εξαρτώνται από την καλή θέληση και την έγκριση του ίδιου του χρήστη. Παρόμοιο είναι και το Whois.

Telnet. Υπηρεσία σε βιβλιοθήκες, των οποίων οι κατάλογοι βρίσκονται σε μεγάλους υπολογιστές mainframe. Είναι η μοναδική δυνατότητα επικοινωνίας μεταξύ mainframe και Internet. Το Telnet μετατρέπει τον υπολογιστή σας σε "κουτό" τερματικό, που εμφανίζει μόνο χαρακτήρες, όπως και τα παλαιάς τεχνολογίας τερματικά των μεγάλων υπολογιστών. Το Telnet ενεργοποιείται και από τη γραμμή εντολών των Windows Χ και Windows 95.Τα περισσότερα από τα προαναφερθέντα πρωτόκολλα προέρχονται από το UNIX και έχουν "μεταφερθεί" στο περιβάλλον του DOS και των Windows NT υπό μορφή εντολών. Είναι πιθανόν να μην έχετε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσετε πολλές από τις υπηρεσίες που μόλις περιγράψαμε. Αυτό εξαρτάται από το λειτουργικό σύστημα και το πρόγραμμα πλοήγησης που έχετε επιλέξει. Τα Windows 95 λ.χ., δεν έχουν βοηθητικά προγράμματα για τις υπηρεσίες Finger και Whois, σε αντίθεση με το Linux και το OS/2. To Netscape Navigator διαθέτει ενσωματωμένες λειτουργίες για ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, όχι όμως και το Mosaic.

Plug-ins. Πρόσθετα προγράμματα που ενσωματώνονται στον κορμό του προγράμματος περιήγησης και συνδέουν τύπους αρχείων με αντίστοιχες λειτουργίες. Χρησιμοποιούνται συνήθως για την υποστήριξη πολυμέσων αλλά και νέων λειτουργιών, όπως η Java και το Javascript. Τόσο το Internet Explorer 3.0 όσο και το Netscape Navigator 3.0, έρχονται με πληθώρα ενσωματωμένων βοηθητικών προγραμμάτων (plug-ins). Φυσικά δεν λείπει η υποστήριξη της VRML (Virtual Reality Modelling Language), που επιτρέπει τη γρήγορη εμφάνιση τρισδιάστατων εικόνων, αλλά και η ενσωματωμένη υποστήριξη των πολυμέσων (AVI, QuickTime, WAV).

Αναζήτηση πληροφοριών. Για να εντοπίζει κανείς εύκολα τις πληροφορίες που θέλει στον πλούσιο κόσμο του Internet, έχουν δημιουργηθεί οι μηχανές

αναζήτησης (Search Engines). Οι δημοφιλέστερες είναι το Yah oo (http://www.yahoo. com), το Lycos (http://www.lycos.com) και το Webcrawler(http://www.webcrawler. com). Η χρήση τους είναι απλή: Φορτώνετε μία από αυτές τις διευθύνσεις και συμπληρώνετε τη λέξη - κλειδί, για το θέμα που σας ενδιαφέρει . Τα αποτελέσματα εμφανίζονται υπό μορφή υπερκειμένου. Ακολουθήστε τις συνδέσεις για να

διαβάσετε τις πληροφορίες. Μην ξεχνάτε ότι κάθε κείμενο μπορεί να βρίσκεται σε εντελώς διαφορετικό σημείο στο Internet. Οι μηχανές αναζήτησης προσφέρουν αρκετές εντολές που περιορίζουν το αποτέλεσμα της αναζήτησης.